Abstract:
Η αναγκαιότητα ορθολογικής κατανομής των υγειονομικών πόρων και η
αναζήτηση της αποτελεσματικότερης και αποδοτικότερης επιλογής αποτελούν τις σύγχρονες προκλήσεις των συστημάτων υγείας τις οποίες καλείται να αντιμετωπίσει η διεθνής κοινότητα. Επιπροσθέτως το ενδιαφέρον των προμηθευτών και των χρηστών των υπηρεσιών υγείας επικεντρώνεται προς τα πλέον σύγχρονα και δαπανηρά μέσα τα οποία διαθέτει η νέα βιοϊατρική και φαρμακευτική τεχνολογία. Ταυτόχρονα,
οι κυβερνήσεις και οι ασφαλιστικοί φορείς αντιμετωπίζουν καθημερινά τις αυξημένες προσδοκίες των πολιτών τις οποίες οφείλουν να καλύψουν και κοινωνικά αιτήματα στα οποία καλούνται να ανταποκριθούν. Στα πλαίσια αυτά, το ερώτημα το οποίο τίθεται αναπόφευκτα όχι μόνο στους επιστήμονες υγείας αλλά και στους χρηματοδότες των υπηρεσιών υγείας, εστιάζεται στον τρόπο διερεύνησης των εναλλακτικών επιλογών και στη διαδικασία λήψης ορθών αποφάσεων.
Το επιστημονικό πεδίο των οικονομικών της υγείας και της
κοινωνικοοικονομικής αξιολόγησης έχει διαπιστωθεί ότι μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στα θέματα αυτά υπό την προϋπόθεση,
της ορθής χρησιμοποίησης και αξιοποίησης των διαθέσιμων τεχνικών
και των μεθοδολογικών εργαλείων. Ως εκ τούτου, τεκμηριωμένες επιλογές και σχετικές πρωτοβουλίες οι οποίες συντείνουν στην άρση των αμφισβητήσεων σχετικά με την αξιοπιστία, την εγκυρότητα και την ιεράρχηση των προτεινόμενων επιλογών έχουν θετικό χαρακτήρα και βελτιώνουν την αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα των πολιτικών υγείας σε ένα κόσμο σπάνιων πόρων. Τα οικονομικά της υγείας ( healph economics) ενδιαφέρονται πρωταρχικά για τις επιλογές στην παραγωγή, την κατανομή και τη χρησιμοποίηση της φροντίδας της υγείας. Είναι η επιστήμη η ο ποία ασχολείται με την αξιοποίηση των σπάνιων πόρων στο χώρο της υγείας και εμφανίστηκε τη στιγμή κατά την οποία έγινε
αντιληπτή η ανισορροπία μεταξύ των διαθέσιμων υλικών και ανθρώπινων πόρων για την παραγωγή φροντίδων υγείας και των αποτελεσμάτων στο επίπεδο υγείας του πληθυσμού.
Η αύξηση των δαπανών υγείας (health expenditure) απετέλεσε τον κύριο λόγο ενασχόλησης της οικονομικής επιστήμης με τον υγειονομικό τομέα. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες, ως απόρροια της βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου, της αύξησης της διάρκειας ζωής και της ανάπτυξης της βιομηχανίας παραγωγής ιατρικής τεχνολογίας. Επιπλέον, θεωρητικό υπόβαθρο της οικονομικής διάστασης που δόθηκε στον υγειονομικό τομέα απετέλεσε η ευρείας αποδοχής αντίληψη τα τελευταία χρόνια , ότι το επίπεδο υγείας
ενός πληθυσμού μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ανάπτυξη της οικονομίας. Έχοντας στην εξέλιξη της ξεπεράσει την αρχική της ταύτιση με τη μελέτη της διαχείρισης των σπάνιων πόρων στον υγειονομικό τομέα, η επιστήμη των οικονομικών της υγείας επεκτάθηκε:
α) στον εντοπισμό των αιτιολογικών παραγόντων που επηρεάζουν το επίπεδο υγείας ενός πληθυσμού,
β) στη διερεύνηση των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της ασθενείας, γ) στην οργάνωση και χρηματοδότηση των συστημάτων υγείας Ως εκ τούτου, τα οικονομικά της υγείας είναι απαραίτητα στην πολιτική υγείας (health policy), η οποία τα τελευταία χρόνια, αντιμετωπίζει ολοένα και περισσότερο σύνθετα προβλήματα διαμόρφωσης ενός επαρκούς μίγματος φροντίδας υγείας για
τους πολίτες. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε επίσης κάποιες αρχές όσο αφορά τη φροντίδα υγείας, οι οποίες είναι:
1. Η αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας
2. Η ισότητα των πολιτών στη δυνατότητα πρόσβασης στις υπηρεσίες
υγείας, Εκτενέστερα θα λέγαμε ότι η αποτελεσματικότητα μιας παρέμβασης αντανακλά το βαθμό επιτυχίας των επιθυμητών αποτελεσμάτων. Ειδικότερα, σύμφωνα με τον Cochrane, αποτελεσματική θεραπευτική παρέμβαση είναι εκείνη η
οποία μεταβάλλει τη φυσική ιστορία της νόσου προς το καλύτερο.
Για την έννοια της αποδοτικότητας στις υπηρεσίες υγείας μπορεί να εκφράζει την αύξηση της αποτελεσματικότητας μιας παρέμβασης δεσμεύοντας δεδομένους πόρους ή να αποτυπώνει την εξασφάλιση της προσδοκώμενης αποτελεσματικότητας μιας δράσης με το μικρότερο δυνατό κόστος. Σύμφωνα με την Margaret Whitehead, ισότητα στις υπηρεσίες υγείας είναι η δημιουργία ίσων ευκαιριών στην υγεία και η άμβλυνση των εκάστοτε διαφοροποιήσεων.
Μέσα από ένα πλήθος αναγνωρισμένων προσεγγίσεων για την ισότητα
δίνονται συγκεκριμένες διαστάσεις στην έννοια της ισότητας, με κριτήρια όπως: - Επίδραση της κοινωνικής τάξης στη χρησιμοποίηση των υπηρεσιών υγείας - Διαφοροποιήσεις των παρεχόμενων φροντίδων υγείας μεταξύ διαφορετικών περιοχών και κοινωνικών ομάδων
Οι πολιτικές για την άρση των ανισοτήτων στην υγεία, αποσκοπούν στην
ανακατανομή των πόρων με σκοπό την επίτευξη του βέλτιστου ποιοτικά και ποσοτικά αποτελέσματος.
Σήμερα, το ΔΥ.ΠΕ (πρώην ΠΕ.ΣΥ.Π) Ηπείρου καλείται να αντιμετωπίσει ένα σημαντικό πρόβλημα που αφορά τόσο στην αξιοποίηση των σπάνιων πόρων, όσο και στην οργάνωση και δομή των Νοσοκομείων και των Περιφερειακών Κέντρων Υγείας, τα οποία ανήκουν στην αρμοδιότητα του.
Ως εκ τούτου, διαφαίνεται η αναγκαιότητα ενός αξιόπιστου εργαλείου το
οποίο θα μπορεί να προτείνει την επιλογή της κατάλληλης δέσμης των υπηρεσιών που απαιτούνται για την κάλυψη των αναγκών υγείας των πολιτών με το χαμηλότερο κόστος.