Η παρούσα πτυχιακή εργασία με θέμα την βιογραφία της Μαρίκα Νίνου, δηλαδή της Ευαγγελίας Αταμιάν, (1949-1957), εστιάζει στα οχτώ χρόνια επιτυχίας της ως κορυφαίας τραγουδίστριας της χρυσής εποχής αλλά και ως Μούσας του Β.Τσιτσάνη, παρά το σύντομο βίο της. Με αφορμή το βίο της, γίνεται επίκληση μιας σειράς ιστορικών γεγονότων που υπογραμμίζονται ως σημεία καμπής στην Νεοελληνική ιστορία. Πιο συγκεκριμένα, γίνεται ολοκληρωμένη αναφορά στη γέννηση της Μαρίκας σε συνάρτηση με την Μικρασιάτικη καταστροφή, τις συνεργασίες της κατά την γερμανική εποχή και την καριέρα της ως δημοφιλούς τραγουδίστριας στο πλευρό του Βασίλη Τσιτσάνη, κατά τον Εμφύλιο πόλεμο. Γίνεται αναφορά στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής 1922-1948 και της εποχής 1948-1957. Περιοδολόγηση, αναφορά στα καφέ αμάν και στο ρεμπέτικο τραγούδι, διαχείριση οργανολογίου και ορολογίας. Έπειτα, περνάμε στην κλασική περίοδο 1922- 1940, όπου κυριαρχεί το ρεμπέτικο τραγούδι και η εργατική περίοδος 1940-1953 η γέννηση του λαϊκού τραγουδιού ή αλλιώς η χρυσή εποχή του 1950 που φέρνει το καινούργιο «Ανατολίτικο στοιχείο» και η έναρξη του «Αρχοντορεμπέτικου». Εκείνη την εποχή υπάρχουν πολλά παράλληλα μουσικά ρεύματα στο προσκήνιο αλλά κυρίως θα εστιάσουμε στην μουσική πορεία της Μαρίκα Νίνου, στα τραγούδια που έγραψε ο Β.Τσιτσάνης για εκείνη, στις συνεργασίες της, στο ρόλο που είχε η γυναίκα μέσα από τα τραγούδια, την πολιτική της θέση στο ρεμπέτικο. Έπειτα θα αναφερθούμε στα βιογραφικά της στοιχεία, τα παιδικά της χρόνια, στην οικογένεια, στην δουλειά που άφησε, στην καριέρα που κατάφερε να κάνει, τις συνεργασίες της πάνω στο μουσικό στερέωμα, καθώς και τη μυστική σχέση της με τον Β.Τσιτσάνη. Τέλος θα γίνει αναλυτική αναφορά στην προσωπική αλλά και επαγγελματική της πορεία, ώστε να καταφέρουμε να γνωρίσουμε την Μαρίκα Νίνου όχι μόνο μέσα απ’ τα τραγούδια της αλλά επιχειρώντας μια ευρύτερη προσέγγιση σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουν καταγραφεί. Στην έρευνα μου έχω συγκεντρώσει όλη την δισκογραφία που έχει ερμηνεύσει η Μαρίκα Νίνου σε πρώτη εκτέλεση και φρόντισα να καλύπτει όλες τις περιόδους δράσης της ερμηνεύτριας σύμφωνα με την Περιοδολόγηση του Δαμιανάκου. 2 Στη συνέχεια θα εξετάσουμε τη διαφορετική της στάση επάνω στο πάλκο σε σχέση με τις υπόλοιπες τραγουδίστριες της εποχής. Πρωτοπορεί για εκείνη την εποχή, καθώς σηκώνεται να τραγουδήσει όρθια, εκδηλώνεται με έντονη κινησιολογία πάνω στο πάλκο χωρίς όμως να χάσει την αριστοκρατία της και τον σεβασμό των πελατών. Επίσης γίνεται αναφορά στο Ανατολίτικο στοιχείο, ειδικά στις περιπτώσεις όπου αυτό κυριαρχεί. Το 1949, εντύπωση προκαλεί μια κοινωνική συνιστώσα, καθώς ο κόσμος ζητά λύτρωση, να ξεφύγει από τις πολιτιστικές συνέπειες του εμφύλιου και μέσω της ψυχαγωγίας. Η λαϊκή ψυχή των τραγουδιών της αναπολεί σε εξωτικά μέρη προσπαθώντας να τα φέρει κοντά της στις δικές τις μουσικές εμπειρίες, να τα συνδέσει με την καταγωγή της και με την ανατολική μουσική παράδοση που πηγάζει απ’ τα Σμυρνέικα. Ύστερα από αυτή την επιτυχία ως Μούσα του Β.Τσιτσάνη, μαθαίνει για την αρρώστια της και φεύγει από τη ζωή το 1957 έπειτα από το τελευταίο ταξίδι της στην Αμερική. Η ζωή της Μαρίκα Νίνου ενέπνευσε το σενάριο για την ταινία του Κώστα Φέρρη, ρεμπέτικο του 1983, «η βιογραφία της». Λίγο πριν πεθάνει έχει καταγραφεί και μια συνέντευξη της με έναν άγνωστο, η οποία έχει συμπεριληφθεί μέσα στην πτυχιακή αναλυτικά. Τέλος, η επαγγελματική της πορεία δείχνει μια καλλιτέχνιδα που συμβαδίζει με την εποχή της, είναι πρωτοπόρα (Ανατολίτικο στοιχείο, φωνητικά-κινησιολογικά και μουσικά). Παρά λοιπόν τα βιώματά της, εκείνη λάμπει πάνω στο πάλκο δίπλα στον Β.Τσιτσάνη. Αξιοποιεί τις συμβάσεις της μουσικής σε καλλιτεχνικό επίπεδο της αλλά την ίδια βάση δίνει και στο επικοινωνιακό. Ο «μπρίος» χαρακτήρας της και το ταπεραμέντο της εκείνη την εποχή καθήλωσε πολύ κόσμο και αγαπήθηκε, καθώς έγινε γνωστή μέσα από τα τραγούδια του Β.Τσιτσάνη.

Κηρολιβάνου, Λ. 2020. Η βιογραφία της Mαρίκας Nίνου. Πτυχιακή εργασία. Άρτα: Τ.Ε.Ι. Ηπείρου. Σχολή Καλλιτεχνικών Σπουδών. Τμήμα Λαϊκής & Παραδοσιακής Μουσικής.